Zo vanzelfsprekend en mysterieus als het elkaar lichamelijk ontmoeten of elkaar lichamelijk verlaten dag en nacht gebeurt, op alle plekken van de aarde, zonder onderscheid in ras of leeftijd, zo vanzelfsprekend en mysterieus zijn de getekende en geschilderde in elkaar verstrengelde, bewegende en elkaar ontmoetende lichamen van Beaty Czető. Ze maken contact. Ze voelen of vluchten van dat gevoel. Uiterst plastisch en virtuoos zijn ze in hun primaire eenvoud in beeld gebracht. Daar heb je zelfs geen hoofd of geslacht bij nodig. Het spannendst is het als men niet helder kan zien of het nu om toenadering of verwijdering gaat.
Kiezen voor een dergelijk thema – waarover men nauwelijks spreekt, en wat men tijdens het contact meer ruikt en voelt dan ziet - is kiezen voor universele eenvoud en innerlijke intimiteit. Dat is bijna een daad van verzet in deze ingewikkelde maatschappij, waar sensaties van voelen verloren dreigen te gaan.
Beaty Czető (Hongarije, 1958) toont sinds het begin van haar carrière tekeningen, etsen, schilderijen en beelden die te maken hebben met het verschijnsel mens. Voor deze tentoonstelling maakte zij een serie bewegende, elkaar rakende lichamen.
En hoewel artistiek gezien het schilderen van lichamen iets van het bekende binnen het bekende is (de naakte mens is door alle eeuwen heen, vanaf de klassieke oudheid via de maniëristische houdingen tot in onze dagen in de schilderkunst en vooral in de beeldhouwkunst, nu ook in film en andere media een geliefd onderwerp in de kunst geweest), toch presteert Beaty Czető het om hiermee eigenzinnig overeind te blijven. Meer nog:
haar werken intrigeren. Nergens is het de weergave van naakten, nergens de weergave van verlangen, verpakt in allerlei sensuele of perverse vorstellingen, waar ons netvlies elke dag mee dood gegooid wordt, maar eerder zijn het zuiver de mogelijkheden en onmogelijkheden binnen het “menselijk contact” waarover de schilderijen van Beaty Czető vertellen.
Ontmoeten is hier meer dan niemand tegenkomen of bij elkaar zijn.
Het lijkt de ander binnen laten met het risico dat niet alles echt is in je huis, dat je je soms anders voordoet, dat je kwetsbaar bent, harder en zachter, verdrietiger of vreugdevoller. Vertrekkend van liefde vinden lichamen zich vanzelf. Maar even mysterieus blijft het, waarom dat soms niet of nauwelijks lukt. Deze mysteries zijn het die Beaty Czető bezig houden en waarover zij ons bevraagt via haar schilderijen. Zoals een echte ontmoeting raakt en sporen nalaat, zo raken ook de tekeningen van Beaty Czető.
Drs. Nicole Hermans, kunsthistorica
